India
HIV Estimations 2015 TECHNICAL REPORT tawi
India rama AIDS hrikpâi an hmuhchhuah
hmasak ber kum 1986 a\ang khan National AIDS Committee din nghal a ni a,
HIV/AIDS hi natna darh awlsam leh hlauhawm tak anih avangin mumal taka do angai
a ni tih hria in kum 1992 a\ang khan National AIDS Control Organisation
enkawlna hnuaiah National AIDS Control Programme hman \an a ni. NACP-khat hian
kum 7 zel a huam a, kum 2016 ah hian NACP-IV kan hmang mèk a ni. National AIDS
Control Organisation hi Government of India, Ministry of Health and Family
Welfare hnuaia awm ni in, April, 2015 (28/04/2015) khan ISO 9001:2008
certificate (certificate no. SQ/ISO 9001/676) an dawng/hmu bawk.
National AIDS Control Organisation (NACO),
Ministry of Health and Family Welfare, Government of India chuan India ram HIV
vei dinhmun mipui hriat ah a puangzar \hin a. Kum 1998 a\ang khan HIV
Estimations hi India ram ah neih \an a ni a, India HIV Estimations 2015 tihchhuah hi a thar ber
a ni. Kum 2015 HIV Estimations hian kan ram (India) dinhmun, States leh Union
Territories-a HIV hluar/tam dan, HIV vei awm zat, HIV kai thar zat, AIDS kaihhnawih
avanga boral zat leh enkawlna mamawh zat chiang takin a tarlang a ni.
Puitling zinga HIV hluar/tam dan : Kum 2015 ah
khan India ram a puitling (Kum 15 a\anga 49 inkar bîk) za a 0.26% hian HIV an
vei anga chhut a ni a. Heng zinga za a 0.30% hi mipa ni in, za a 0.22% hi
hmeichhia an ni.
India rama district-tin te hi HIV positive tam dan aṭangin category A,B,C,D-ah ṭhen an ni a, Aizawl leh Champhai district-
chu category- A ah awmin Kolasib district chu category- B ah, district dang
zawng chu category- C ah an awm a ni.
States leh Union Territories dinhmun : Manipur
puitling pungkhawm zînga za a 1.15% in HIV an vei anga chhut a ni a, India ram
pumah an sáng ber a. Mizoram in pahnihna dinhmun luah in mipui za a 0.80% in
vei anga chhut a ni. Pathumna dinhmun luahtu hi Northeast State tho Nagaland an
ni a za a 0.78% in an vei a ni. HIV vei an pung thur thur anga a lan lai hian
ram pum huap chuan tlakhniam lam a pan ve hret hret a. Kum 2007-ah za ah 0.34%,
Kum 2012-ah za ah 0.28% leh 2015 ah za ah 0.26% in a tlahniam ve tial tial a
ni.
PLHIV (people living with HIV) : Kum 2007 khan India ram mipui nuai 22.26
hian HIV hrik an pâi a, kum 2015 ah nuai 21.17 ah a tlahniam hret
a. Andhra Pradesh & Telangana state ah HIV hrik pâi an tam ber a - nuai 3.95
awm in, Maharashtra in an dawt a (nuai
3.01), Karnataka pathumna ah awm in nuai 1.99 an ni.
HIV Kai thar zat : Kum 2015 ah khan India ramah
HIV kai thar mi 8600 an awm anga chhut a ni. Ram pum huap in HIV kai thar zat
hi an thlahniam ve hret hret kumtín a. Andhra Pradesh & Telangana,
Karnataka, Maharashtra, Manipur and Odisha State ah chuan 2007-2015 inkar khan
kai thar za a 50% emaw a aia tam in an tlahniam a. Mizoram ah chuan kai thar
zat dinhmun chu za a 32-47% inkar ah a tlahniam a ni. Chutih rual in Assam,
Chandigarh, Chhattisgarh, Gujarat, Sikkim, Tripura leh Uttar Pradesh ah chuan a
hma aiin kai thar hmuhchhuah an tam zawk thung a ni.
AIDS kaihhnawih natna avanga boral zat – Kum
2007 a\ang khan AIDS kaihhnawih natna avanga boral hi vanneihthlak takin an
tlem tial tial a. Kum 2015 khan India ram pumah mi sangruk za sarih vel AIDS
kaihhnawih avanga boral an la awm tho a ni. ART centre-a\anga a thlawn liau
liau a damdawi semchhuah anih hnu kum 2004 a\anga kum 2014 thleng khan mihring
nunna nuai 4.5 chhanhim/pawihsei sak an ni tawh a ni.
Enkawlna mamawh zat : India ram a HIV vei mi
nuai 13.45 hian ART damdawi ei an mamawh a. Heng zinga nuai 12.71 hi puitling
an ni a, kum 15 hnuailam mi sangsarih zanga an awm bawk. Kum 2007-ah HIV hrik pâi Nu raipuar sangnga zathum in an pâi mek naute in HIV a kai ve loh nan PPCTC ah in enkawl an mamawh a,
kum 2015-ah chuan tlahniam hret in mi sangthum zanga chauh enkawlna mamawh an
awm tawh a ni.
HIV/AIDS inkaichhawn theih dan langsar
zual te chu – Invenna tel lo a HIV hrik pâi nena mipat hmeichhiatna hman in,
HIV hrik pâi nena hriau leh inchiuna hmawnraw thianghlim lo inhman\awmin, HIV
hrik pâi Nu in a fa ah, HIV hrik pâi thisen thianghlim lo dawn a\angin.
Tlipna : Ram pum huap anga HIV hrik pai, HIV
vei hmuhchhuah thar, AIDS kaihhnawih avanga boral, Enkawlna mamawh zat an
tlakhniam tial tial lai hian Mizoram chu HIV/AIDS a pun zel avangin HIV/AIDS hluarna
hmun leh ram ti in kan lar a lo \ul ta. Kan nihna leh dinhmun dik tak hi duh lo
hle mah ila a chhan leh vang ah state dang mawhpuh tur an awm dér si lo.
Mizoram HIV hluar/tam dan, HIV vei
awm zat, HIV kai thar zat, AIDS kaihhnawih avanga boral zat leh enkawlna mamawh
zat dinhmun
tlahniam tial tial thei tur hian Zofa zawng zawng ten tih tur leh tih theih kan
nei \heuh a ni. HIV/AIDS kai theih dan kan sawi tak lak a\ang khian kai lo
turin inveng fimkhur ila, a vei mek an awm anih pawhin thinhrik in hmusit lo
ila, mi pangngai an ni a thisen ah an danglam bik a ni mai a en hran nachhan
tur an awm reng reng lo a ni. An natna tawrh hi tawrh hreawm tawk tak anih tawh
avangin dam \ha pangngai lak a\anga diriamna an dawng I phal lul lo ang u. Kan tun dinhmun ah hian I lung a awi lo ve
ngang anih chuan HIV/AIDS do tur hian I thiam I theih I finna kha I ram leh hnam
tan han hmang ve ta che.
No comments:
Post a Comment